گسکت چیست ؟ چه کاربردی دارد؟
گسکت چیست ؟ ( Gasket ) گسکتها نوعی درزبند مکانیکی هستند که از ورقهای تختی از جنس لاستیک ، آلومینیوم، کاغذ ، استیل ، فولاد و… برای پر کردن فضای خالی بین دو اتصال یا فلنج که به دلیل فشار، در خطر نشتی هستند، ساخته می شود.
در واقع گسکتها باعث آب بندی، رفع عیبوب و ایجاد نظم بین دواتصال و یا دو فلنج می شوند. در این مقاله در مورد کاربرد و ویژگیهای گسکت می پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
گسکت چیست و انواع آن کدامند ؟
به طور کلی گسکت ها به لحاظ جنس، کاربرد، شکل ظاهری و عملکردی که دارند و با توجه به نوع اتصال، در انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. انواع گسکت از نظر جنس عبارتند از:
1) گسکت فلزی:
گسکت چیست ؟ نوعی از گسکت هستند که از فلزهایی از جنس فولاد، مس و آلومینیوم ساخته می شوند و در صنایع مختلف، در مواردی که دما و فشار زیاد باشد از این نوع گسکت استفاده می شود.
گسکت رینگی پرکاربردترین گسکت فلزی است که از فولاد یا آلیاژ نرم ساخته می شود و به دلیل مقاومت بالایی که در برابر فشار و دما دارند، برای آب بندی یا درزبندی فلنج ها در صنایع مختلف استفاده می شود.
آب بندی فلنج ها در اثر اتصال شیارهای فلنج با گسکت رینگی حاصل می شود. شیارهای روی گسکت و رینک چفت شده و کار آب بندی را انجام می دهد. گسکت های رینگی در چهار مدل تولید می شوند که عبارتند از:
گسکت رینگی نوع R:
یکی از پرکاربردترین نوع گسکت های رینگی هستند که در فلنج هایی که از سطح صاف یا برجسته ساخته شده اند، استفاده می شود. گسکت نوع R در مقطع 8 ضلعی و بیضوی برای آب بندی فلنج ها استفاده می شود. از این نوع گسکت برای کلاس کاری بین 900 تا 1500 استفاده می شود.
گسکت رینگی RX:
از گسکت رینگی RX برای آب بندی شیارهایی که ساختاری شبیه خود دارد استفاده می شود. معمولا از این نوع کسکت رینگی در فلنج های سرچاهی و برای مواردی که نیاز به تحمل ضربه، فشار و ارتعاشات بالا باشد، استفاده می شود و میتوانند تا کلاس کاری 1500 مورد استفاده قرار بگیرند.
گسکت رینگی BX:
گسکت چیست ؟ BX نوعی گسکت رینگی هستند که برای کلاس کاری بین 5000 تا 15000 مورد استفاده قرار می گیرند و قطر آنها نسبت به انواع دیگر گسکت ها بیشتر است.
2) گسکت نیمه فلزی:
نوعی گسکت است که از دو جنس فلز و غیر فلز به صورت ترکیبی ساخته می شود. گسکت نیمه فلزی به دلیل استفاده از فلزات مقاومت و استحکام بالایی دارد و به دلیل استفاده از مواد غیر فلزی، آب بندی فلنج ها را به درستی انجام میدهد. گسکت های نیمه فلزی انواعی دارند که عبارتند از:
گسکت یا واشر ژاکتی:
نوعی گسکت نیمه فلزی است که از رویه فلزی و مواد غیر فلزی مانند آزبست، گرافیت یا تفلون ساخته می شود. این گسکت ها بسیار ارزان هستند و برای پمپ ها، شیرآلات و فلنج هایی با سطح برجسته و زبانه دار استفاده می شود.
واشر گرافیتی لبه دار:
نوعی از واشرهای نیمه فلزی است که در صنایع نفتی و پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد. این واشر از دولایه غیر فلز از جنس گرافیت و یک لایه فلزی از جنس فولاد ضد زنگ ساخته می شوند. وجود لایه فلزی در این واشر، باعث استحکام هر چه بیشتر آن در برابر فشار می شود.
واشر شانه ای:
نوعی واشر نیمه فلزی هستند که برای کلاس کاری بین 150 تا 2500 استفاده می شوند. رویه این نوع واشر، از جنس غیر فلز نرم و بخش داخلی آن از جنس فلز و به شکل دندانه ای ساخته شده است.
3) گسکت غیر فلزی:
یکی از انواع گسکت ها، مدل غیر فلزی آن است که از موادی مانند گرافیت، آزبست، لاستیک، کاغذ و… ساخته می شوند. این نوع گسکت ها به دلیل مقاومت کمی که در برابر دما و فشار دارند، در بخش های کم فشار استفاده می شود. انواع واشرهای غیر فلزی عبارتند از:
گسکت با ورق گرافیتی:
گسکت چیست ؟ این نوع گسکت ها با استفاده از مواد گرافیتی و با اتصال به یک ورق انعطاف پذیر ساخته می شوند. از گسکت های گرافیتی در صنایع پتروشیمی استفاده می شود.
زیرا این نوع گسکت علاوه بر نفوذ پذیری بالایی که در برابر مواد مایع و گاز دارد، مقاومت بالایی در برابر انواع مواد شیمیایی، مواد اسیدی و بازی، روغن و حلال ها از خود نشان میدهد.
واشر لاستیکی:
نوعی از واشر یا گسکت غیر فلزی هستند که از ترکیبات نفتی به همراه مواد پلاستیکی ساخته می شوند و برای بخشهایی که میزان فشار و دما کم باشد از آنها استفاده می شود.
ویژگیهای اصلی انواع گسکت چیست
به طور کلی هر گسکتی که خریداری می شود باید از چند ویژگی برخوردار باشد تا بتوان از آن به عنوان درزبند یا آب بند استفاده کرد. ویژگی هایی که هر گسکت باید داشته باشد عبارتند از:
- گسکت ها در برابر مایعات و موادی که با آنها در تماس هستند، باید از مقاومت بالایی در برابر خوردگی برخوردار باشند.
- گسکتی که در صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد، باید در برابر موادی اسیدی و قلیایی و رطوبت محیط مقاوم باشد تا در اثر تماس با آن دچار خوردگی نشود.
- موادی که برای ساخت گسکتها استفاده می شود، باید از مقاومت بالایی در برابر دما و فشار وارده برخوردار باشند تا بتوانند عملکرد صحیحی داشته باشند.
- گسکتها باید از قیمت معقول و منصفانه ای برخوردار باشند تا در صورت خرابی یا تعمیر هزینه های زیادی را برای صنعت مورد نظر در بر نداشته باشد.
- واشرها یا گسکت هایی که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند باید همیشه در دسترس باشند تا در صورتی خرابی و زمانی که نیاز به تعویض دارند، به راحتی بتوان در بازار آنها را پیدا کرد.
- گسکتها باید در برابر تغییراتی که در اثر فشار، دمای زیاد و ارتعاشات وارد می شود، از استحکام کافی برخوردار باشند و در هر صنعت به گونه ای انتخاب شوند که تحمل دما و فشار آن اتصال را داشته باشند.
کاربرد گسکت چیست ؟
گسکتها به لحاظ جنس، کیفیت، عملکرد و نوع ساختارشان در بخشهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. در بسیاری از صنایع از گسکت ها برای آب بندی و درزبندی بین لوله ها و فلنجها استفاده می شود.
استفاده از گسکت بین دو لوله، علاوه بر آببندی آنها از لرزش و ارتعاشات بین دو لوله جلوگیری می کند. گسکت ها باید از جنسی ساخته شوند که علاوه بر انعطاف پذیری، تحمل دما و فشار زیاد را به مدت طولانی داشته باشند. تعدادی از صنایع ای که از گسکت استفاده می کنند عبارتند از:
- انواع معادن
- صنایع هوا و فضا
- صنایع نظامی
- صنایع نفت و گاز
- صنایع دریایی
- سایتهای پترو شیمی
- صنایع برق
- آب و فاضلاب و تصفیه خانه ها
- صنایع بهداشتی و دارویی
- صنایع غذایی
- صنایع خودروسازی
- کلیه سیستمهای پایپینگ
قیمت انواع گسکت
به طور کلی عواملی مانند جنس گسکت، سایز گسکت، کاربرد، میزان تحمل فشار و دمای که هر گسکت، قدرت استحکام و ویژگی های دیگری که یک گسکت دارد، در میزان قیمت گسکتها تاثیر گذار است.
معمولا گسکتهای فولادی ، استیل ، ، آلیاژی و آلومینیومی به دلیل استحکام، مقاومت و کاربرد گسترده ای که دارد، دارد از قیمت بالاتری نسبت به سایر گسکت ها برخوردار می باشد.