نقش آبپاش های کشاورزی در آبیاری
آبپاش های کشاورزی یکی از تجهیزات و در واقع آخرین جز سیستم های آبیاری بارانی می باشد. کاربرد آن به این گونه است که آب را به منظور آبیاری زمین ها از لوله های پلی اتیلن انتقال آب می گیرد.
این آب تحت یک فشار خاص و به صورت یکنواخت، به کمک آبپاش ها بر روی سطح گیاه و خاک پاشیده می شود؛ به همین جهت آبپاش ها شاید مهم ترین بخش سیستم های آبیاری بارانی به نظر آیند.
نحوه کار این آبپاش ها به این گونه است که در فواصل مشخص و با الگوهای از پیش تعیین شده در سیستم های آبیاری نصب می شوند و عملیات آبیاری به زمین ها را انجام می دهند.
این روش به روش آبیاری بارانی نیز معروف می باشد زیرا الگوی پاشش آب توسط آبپاش، برگرفته از الگوی بارش باران می باشد و حتی آب پاشش آن نیز به شکل قطرات باران است.
فشار کاری آبپاش های کشاورزی
برای استفاده صحیح از آبپاش ها و گرفتن نتیجه ای بهتر، همانند سایر تجهیزات باید به یکسری از نکات توجه کرد که فشار کاری آبپاش ها یکی از آن موارد است.
آبپاش ها در سیستم آبیاری تنها در فشار عملیاتی مجاز تعیین شده توسط سازنده های آن، قادر خواهند بود تا عملیات آبیاری و پاشش را به بهترین شکل ممکن انجام دهند.
اگر فشار کاری آبپاش در نظر گرفته نشود و استانداردها رعایت نشود با مشکلاتی نظیر موارد زیر برخورد خواهید کرد:
- برهم ریختن یکنواختی پاشش
- افزایش و یا کاهش سرعت چرخش
- عدم چرخش
- استهلاک بالا
- خطرات برای رشد گیاه
آبپاش دو نازله برنجی تمام دور
دبی یا میزان کارکرد آبپاش
اول از همه برای آن دسته از افرادی که نمی دانند دبی چیست، بهتر است به یک تعریف کلی راجع به آن برای آشنایی بهتر بپردازیم.
اصطلاح دبی در واقع به حجم آبی که در یک بازه زمانی مشخص به زمین تحویل داده می شود، می گویند؛ که نام دیگرش میزان کارکرد یک تجهیز نیز می باشد و معمولا بر حسب میلی متر بر ساعت و یا متر مکعب بر ساعت سنجیده می شود.
دبی یا همان میزان کارکرد آبپاش های کشاورزی به ابعاد آبپاش، اندازه نازل، فشار کاری سیستم، تعداد آبپاش های بکارگرفته شده در سیستم و بسیاری از موارد دیگر بستگی دارد.
فراموش نکنید که همواره نرخ بارش آبپاش باید از نرخ نفوذ آب در خاک کمتر باشد؛ زیرا در صورت نبود این مهم، امکان ایجاد روان شدن آب بر روی سطح زمین کشاورزی وجود دارد.
الگوی خیس کنندگی آبپاش
همان طور که در بالا اشاره کردیم آبپاش ها برای رسیدن به بالاترین سطح از یکنواختی و هم پوشانی از الگویی خاص پیروی می کنند که این الگو شباهت بسیاری به الگوی بارش باران دارد.
اگر نحوه کار اکثر آبپاش ها را از بالا نظاره کنید متوجه می شوید که ناحیه خیس شده، شکلی دایره مانند دارد به همین منظور آبپاش ها در فاصله مشخصی از یکدیگر باید قرار بگیرند. معمولا استاندارد فاصله بین آبپاش ها استاندارد ۶۵ درصد برای فاصله بین آن ها می باشد.
البته موضوع یکنواختی پاشش آب ها به عوامل دیگری همانند فشار کاری سیستم و سرعت باد نیز بستگی دارد. در این مواقع با توجه به در نظر گرفتن شرایط جوی، فواصل آبپاش ها ممکن است تغییر کند.
انواع آبپاش ها بر اساس مبنای دبی خروجی
اگر بخواهیم آبپاش های کشاورزی را بر اساس دبی یا میزان کارکرد آن دسته بندی کنیم به شرح زیر می باشد:
- آبپاش کم فشار یا کوچک:
- شعاع پاشش آب در آن کمتر از ۱۳ متر می باشد که از رایج ترین و متداول ترین انواع آبپاش ها است و در طرح ها و مدل های مختلفی به بازار عرضه می شود. جنس این دسته از آبپاش ها عموما از پلیمر بوده و با فشار آب به چرخش در می آیند.
- آبپاش های متوسط:
- این آبپاش ها شعاعی بین ۱۳ متر تا ۲۵ متر را پوشش می دهند و بیشترین کاربرد آن ها در زمین های کشاورزی می باشد. جنس این محصولات عموما آلومینیومی و یا برنجی می باشد اما در موارد خیلی خاص به شکل پلیمری نیز طراحی و ساخته می شوند.
- آبپاش‌های فشار بالا یا گان:
- دسته آخر آبپاش ها شعاع پاششی بیش از 25 متر را در اختیارتان قرار می دهند که عملکرد بالایی در آبیاری با پرتاپ آن هم با فشار و شدت بالا از خود به نمایش می گذارند.
نازل آبپاش برنجی تک نازله
انواع آبپاش ها بر اساس روش کار و مکانیزم
در قسمت قبل انواع آبپاش ها بر اساس بر مبنای دبی خروجی تعریف کردیم اما اگر بخواهیم آبپاش ها را بر اساس بر روش کار و مکانیزم تقسیم بندی کنیم به شرح زیر می باشد:
- آبپاش های ضربه ای
- آبپاش های دنده ای
- آبپاش های عکس العملی
- آبپاش های ثابت
آبپاش های ضربه ای
این دسته از آبپاش های کشاورزی دارای یک و دو عدد سر آبپاش یا همان نازل می باشد که آب را فواره شکل می پاشد و بیشتر در زمین های زراعی مورد استفاده قرار می گیرد.
آبپاش هایی که دارای یک سر آبپاش هستند که به اصطلاح آبپاش تک نازله می گویند، دارای یک روزنه خروجی برای خارج شدن آب هستند بنابراین آب کمتری مصرف می کنند.
اما آبپاش های دو نازله به کمک داشتن دو آبپاش، هم در برد کم و هم در برد زیاد عملیات پاشش را انجام می دهند. بنابراین میزان مصرف آب و یکنواختی پخش آب در این مدل بیشتر است.
جت خروجی آب در آبپاش های ضربه ای به صورت قطع و وصلی عمل می کند و گویی نام آن برگرفته از همین موضوع می باشد.
آبپاش های دنده ای
این آبپاش ها به کمک توربین کوچکی که در آن کار گذاشته شده است از انواع مدل های چرخان آبپاش ها محسوب می شود. این دسته از آبپاش ها بر خلاف آبپاش های ضربه ای دارای جت خروجی هستند که عملیات آبیاری را آرام و بدون قطعی انجام می دهد.
آبپاش های عکس العملی
این دسته از آبپاش ها با عمل چرخش که در اثر نیروی عکس‌العمل آب در هنگام خروج از دهانه فواره صورت می گیرد، عملیات آبیاری را انجام می دهند.
از آنجایی که توانایی آبیاری سطح وسیعی از زمین را ندارند معمولا برای آبیاری در فضای سبز و پارک ها کاربرد فراوانی دارد.
آبپاش های ثابت
در این آبپاش ها شیارها، شکاف ها، مخروط ها و صفحات منحرف کننده وجود دارد. اگر آبپاش های ثابت را از بالا نگاه کنیم الگویی دایره‌ای شکل در حول و حوش آبپاش به صورت افشان دیده می شود.
از این مدل بیشتر در سیستم های پیشرفته آبیاری بارانی و ماشین های متحرک استفاده می شود.